Κείμενο: Τζωρτζ Χόρτον
Τις δυνατότητες της Μικρός Ασίας σχετικά με τον Ινδοευρωπαϊκό πολιτισμό μπορεί κανείς να τις εννοήσει καλύτερα, όταν ρίξει ένα βλέμμα πάνω σ’ αυτή τη χώρα, όπως ήταν καθ’ όλη την περίοδο που ήταν γεμάτη από πολλά εκατομμύρια ανθρώπων και περιείχε πολλές πόλεις που ήταν πηγές καλών τεχνών, λογοτεχνίας, φιλοσοφίας, βιομηχανίας και όλων εκείνων που είναι ωφέλιμα και ωραία για την ανάπτυξη του ανθρώπου. Όλα αυτά σαρώθηκαν πολλές φορές από εισβολές Ασιατών και Μογγόλων, και τώρα η χώρα είναι σκεπασμένη απ’ την Τούρκικη πανούκλα.
Σε μια διάλεξη πού έκανε τον Δεκέμβριο του 1922 στη Βαλτιμόρη ο W. Η. Buckler, ο πασίγνωστος διπλωμάτης και αρχαιολόγος, επέσυρε την προσοχή επάνω στην αφθονία ευκαιριών για αρχαιολογικές έρευνες στην Νέα Τουρκία, και παρακινούσε τους Αμερικανούς λογίους να συγκεντρώσουν την προσοχή τους στην Ανατολία και στη νέα πρωτεύουσα της, την Άγκυρα και διατύπωνε την προσδοκία ότι «η δημιουργία πόλεων, δρόμων κ.λπ. θα γινόταν πολύ ταχύτερα παρά πρωτύτερα και ότι η αλλαγή αυτή θα γινόταν πιο πολύ στην Άγκυρα, η οποία έπρεπε πολύ γρήγορα να μεταμορφωθεί από ένα χωριό σε μια μεγαλούπολη».
Είναι ίσως δυνατό ν’ ανεγερθούν μερικές καινούργιες οικοδομές στην Άγκυρα στο προσεχές μέλλον, αλλά η συλλογιστική μέθοδος πού συνδυάζει την εκτέλεση σφαγών σε μια κλίμακα άνευ προηγουμένου με την ικανότητα για διοίκηση, γεωργία, εμπόριο και οικονομική πρόοδο πού θ’ αποκτούσε ο ίδιος λαός τόσο σύντομα, είναι ακατανόητη.
Σχετικά με το σημείο αυτό ακριβώς ο Sir Valentine Chirol, πού τον έχομε ήδη αναφέρει, λέγει πολύ επίκαιρα:
«Η μόνη πραγματική απασχόληση των Τούρκων ήταν ανέκαθεν και πάντοτε ο πόλεμος. Είναι όμως δύσκολο να εννοήσει κανείς κατά πόσο ωφελήθηκε η Τουρκία αντικαθιστώντας τον στενοκέφαλο θρησκευτικό φανατισμό, με έναν εξ ίσου στενοκέφαλο φυλετικό φανατισμό. Εκείνο πού πρέπει να εξετάσει κανείς είναι τι είναι σήμερα η Τουρκία. Ο πληθυσμός της υπολογίζεται σε εξ μέχρι οκτώ εκατομμύρια ψυχών πού αποδεκατίστηκε απ’ τους πολέμους και όπως πιστεύουν πολλοί εξακολουθεί να συρρικνώνεται από κληρονομικές αρρώστιες, όπως γινόταν και πριν από τον πόλεμο. Είναι αλήθεια πώς για πρώτη φορά θα υπάρχει ένας σχεδόν καθαρός Τουρκικός πληθυσμός, γιατί απ’ τους Έλληνες και Αρμένιους, πού στα 1914 αριθμούσαν τρία εκατομμύρια περίπου στη Μικρά Ασία, δεν απόμειναν παρά πολύ πενιχρά απομεινάρια. Και όμως ήταν οι πιο ανεπτυγμένες διανοητικά και πιο ικανές από άποψη οικονομικής δράσεως κοινότητες της παλαιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Τουρκία δεν μπορεί να φιλοδοξήσει μια θέση πολύ ανώτερη από μια δύναμη τρίτης τάξεως, ίση σχετικά με τους γενικούς πόρους προς οιοδήποτε απ’ τα Βαλκανικά κράτη, τα όποια άλλοτε κυβερνούσε και παραιτήθηκε μόνη της απ’ το γόητρο και την επιρροή την οποία της είχε προσδώσει η κατοχή του Χαλιφάτου».[1] Αλλ’ ο πολύ μορφωμένος και έξυπνος συγγραφεύς Δρ Buckler, τονίζει μερικά γεγονότα εκπληκτικής σημασίας και σπουδαιότητας. Ιδού τι λέγει:
«Η σειρά των ιστορικών μνημείων και εγγράφων στοιχείων της Ανατολίας καλύπτει περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια. Οι περίοδοι πού αντιπροσωπεύονται από τα σωζόμενα λείψανα μνημείων, εκτείνονται από την τρίτη χιλιετηρίδα π.Χ. με τις πινακίδες σφηνοειδούς γραφής της Νότιας Καππαδοκίας μέχρι τον 15ον αιώνα μ.Χ. με την αρχιτεκτονική και τις επιγραφές του Seljuk. Μεταξύ των ιστορικών κλάδων επάνω στους οποίους ρίχνουν φως τα λείψανα μνημείων της Ανατολίας είναι: δίκαιο, πολιτική, οικονομία, παιδεία, καλές τέχνες (ανάμεσα στις όποιες και γλυπτική), φιλοσοφία, λογοτεχνία».
Παρακάτω λέγει ότι ο ορός «Ανατολία» όπως χρησιμοποιείται στο βιβλίο αυτό, καλύπτει όλη τη Μικρά Ασία που βρίσκεται δυτικά από μια γραμμή διήκουσα από την Αλεξανδρέττα μέχρι την Μαύρη Θάλασσα και υπολογίζει τον αριθμό των πόλεων που περιείχαν οι αρχαίες πολιτείες, οι όποιες είχαν δικά τους νομισματοκοπεία μέσα στα δέκα τέσσερα κλασικά διαμερίσματα που βρίσκονταν μέσα στην παραπάνω περιοχή ως εξής:
Λυκία, Παμφυλία και Πισιδία 95 πόλεις
Λυκαονία, Ισαυρία και Κιλικία 82 -||-
Φρυγία και Γαλατία 61 -||-
Βιθυνία, Παφλαγονία και Πόντος 34 -||-
Ιωνία, Λυδία και Καρία 84 -||-
Σύνολο 356 πόλεις.
Τραπεζούντα 1860
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου