Μονή Παναγίας Περιβλέπτου

Μονή Παναγίας Περιβλέπτου

Παλαιολόγεια Αναγέννηση στον Μυστρά

Την περίοδο κατά την οποία στην Ιταλία ξεκίνησε η Αναγέννηση, ο βυζαντινός πολιτισμός έφτασε στον Μυστρά σε ιδιαίτερα επίπεδα ακμής και ωριμότητας. Καλλιτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι συνέρεαν στην καστροπολιτεία και δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις για μία μοναδική πνευματική αναγέννηση, κυρίως στην αγιογραφία, αλλά και στην αρχιτεκτονική.

Αυτή η Παλαιολόγεια Αναγέννηση, όπως ονομάστηκε, καλύπτει την τελευταία περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, από το 13ο ως το 15ο αι. Εκδηλώθηκε σε εποχή πολιτικής παρακμής, παράλληλα με μία εντυπωσιακή άνθηση των άλλων τεχνών και των γραμμάτων. Χαρακτηριστικό της, μεταξύ άλλων, είναι η επιστροφή σε αξίες της κλασικής αρχαιότητας, η οποία εκφράζεται με νατουραλιστική αναπαράσταση του φυσικού κόσμου, αλλά και με αποτύπωση του συναισθηματικού κόσμου στις μορφές. Πρόκειται για ένα είδος "πνευματικού ρεαλισμού", όπου το ορθόδοξο ήθος αποτυπώνεται μέσα από τον παλμό της ζωής και την κίνηση. Χαρακτηριστικά είναι και ο πλούτος των χρωμάτων, η δύναμη του σχεδίου και η κατάκτηση της τρίτης διάστασης (του βάθους) στο τοπίο και στα κτήρια.

Η βραχύβια αυτή αναγέννηση της τέχνης έδωσε μερικές από τις σπουδαιότερες προσωπογραφίες και μνημειακές συνθέσεις της εποχής στον ελλαδικό χώρο αλλά και ευρύτερα στα Βαλκάνια. Στον Μυστρά υπάρχουν κορυφαία δείγματα αυτής της εκλεπτυσμένης και κομψής τέχνης, που κατάγονται κατευθείαν από τα καλύτερα πρότυπα της Κωνσταντινούπολης. Χαρακτηριστικές από αυτή την άποψη είναι συνθέσεις όπως "Ο άγγελος από τη Δευτέρα Παρουσία" στο νάρθηκα και "Οι άγγελοι του Χριστού εν δόξη" στο διακονικό της Μητρόπολης, "Οι άγγελοι-καρυάτιδες που κρατούν τη Δόξα του Χριστού" στο νοτιοδυτικό παρεκκλήσιο της Οδηγήτριας, "Η γέννηση του Χριστού", η "Βάπτιση", ο τρούλος με τον Παντοκράτορα και τους Προφήτες στη Μονή Παναγίας Περιβλέπτου, η "Βαϊοφόρος", η "Έγερση του Λαζάρου" και η "Γέννηση" στην Παντάνασσα[2].
...........................................................................

Η Μονή Παναγίας Περιβλέπτου είναι μονή της ύστερης βυζαντινής περιόδου στο Μυστρά της Ελλάδας. Βρίσκεται στην νοτιοανατολική άκρη του εξωτερικού τείχους[1], δίπλα στον απόκρημνο βράχο. Υπήρξε καθολικό μοναστηριού αφιερωμένου στην Παναγία[2].

Ο ναός, που μοιάζει να είναι σφηνωμένος μέσα στο βράχο, χτίστηκε κατά τα μισά του 14ου αιώνα από τον πρώτο δεσπότη του Μοριά, Μανουήλ Καντακουζηνό[3] και έλαβε την ονομασία ενός από τα πλέον γνωστά μοναστήρια της Κωνσταντινούπολης[4].

Ο ναός είναι σταυροειδής, εγγεγραμμένος δίστυλος. Η είσοδος στο ναό εξασφαλίζεται από μια μικρή πόρτα δίπλα στις αψίδες, η οποία οδηγεί αρχικά σ' ένα στενό διάδρομο, κάτω από το βράχο. Το κτηριακό σύμπλεγμα συμπληρώνουν τα παρεκκλήσια.

Το εσωτερικό του ναού κοσμείται με εξαιρετικές τοιχογραφίες, χαρακτηριστικές της Παλαιολόγειας Αναγέννησης. Χρονολογούνται στην περίοδο μεταξύ 1348 και 1380, είναι από τις ελάχιστες που σώζονται από τον ύστερο βυζαντινό κύκλο, ενώ είναι πολύ μεγάλης σημασίας για την καλύτερη κατανόηση της βυζαντινής τέχνης[5]. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η εικονογράφηση του τρούλου, στον οποίο εικονίζεται ο Παντοκράτωρ, η Παναγία και οι Προφήτες. Η τεχνοτροπία και το ύφος των εικόνων παρουσιάζουν σημαντική ομοιογένεια. Εντούτοις, πιο διεισδυτικές ματιές αποδίδουν το έργο σε τέσσερις διαφορετικούς αγιογράφους ή σε διαφορές στον τρόπο εκτέλεσης των έργων. Τέλος, αξιόλογος ως προς την αισθητική, αλλά με ποικιλία ως προς την τεχνοτροπία, εμφανίζεται ο γλυπτός διάκοσμος του ναού.

ΠΗΓΗ Βικιπαίδεια

Πηγή: ΑΣτάικου
 Ανάρτηση: ΑΣτάικου